Arxentina: Disciplinar o país para unha inserción subordinada

Julio C. Gambina -

Unha das grandes novidades políticas da Arxentina nestes anos é a emerxencia dunha dereita con votos, con consenso electoral. Iso foi Macri, o macrismo, entre 2007 e 2023. O fenómeno actual maniféstase coa aparición de Milei desde 2021 e coa pretensión de se perpetuar no futuro inmediato

 O goberno pretende disciplinar a sociedade arxentina en dúas frontes: por unha banda, o movemento obreiro e popular, e pola outra, os sectores económicos máis poderosos.

 Por iso, avanza nas restricións ao dereito de folga, limita a liberdade na negociación colectiva, promove o axuste permanente aos xubilados e o aumento recorrente do desemprego e da precariedade laboral. Todas estas son formas de disciplinar a protesta social e a organización popular.

 Ademais, o goberno busca reestruturar o bloque de dominación no país, favorecendo un modelo primario-exportador, sustentado no investimento estranxeiro en bens comúns e unha reconfiguración empresarial dos servizos en apoio a esa lóxica aperturista.

 O resultado é unha maior desigualdade nun país de “servizos” para os investidores produtivos transnacionalizados. Trátase dun proxecto que busca refundar a Arxentina, subordinándoa á dinámica do capitalismo contemporáneo en crise.

O bloque de poder na historia

 Arxentina naceu como tal contra o ano 1880 cun bloque socioeconómico dominante integrado polo capital externo e os grandes propietarios da terra.

 É o tempo da inmigración para nutrir o traballo asalariado como sustento do desenvolvemento capitalista e, con iso, unha historia de organización social, sindical e popular para contrarrestar a explotación.

 A reestruturación do bloque no poder acontece coa industrialización substitutiva a comezos do século XX e durante boa parte do século pasado.

 Incorpórase ao anterior bloque de dominación unha burguesía local, principalmente fabril, espallada como pequena e mediana empresa vinculada ao mercado interno, tamén orientada en parte á exportación.

 O modelo produtivo e de desenvolvemento amplíase co mercado interno, polo que se promoven propostas políticas de conciliación de clases, que se expresaron nos distintos pactos sociais que se implementaron ou que se pretenderon implementar durante o século XX.

 Falamos de reiterados “controis de prezos e salarios”, “acordos empresariais con traballadores e traballadoras”. O Estado como organizador social promovía a articulación da inserción internacional tradicional e o alento e estímulo ao mercado interno.

 A busca, xunto co desenvolvemento industrial, pretendía atemperar o conflito na sociedade.

 Unha nova ruptura supuxo a ditadura xenocida, nunha dinámica que hoxe se manifesta no goberno Milei, que pretende consolidar un bloque de poder que ten manifestacións na política.

Remodelar o país

 Unha das grandes novidades políticas da Arxentina nestes anos é a emerxencia dunha dereita con votos, con consenso electoral. Iso foi Macri, o macrismo, entre 2007 e 2023.

 O fenómeno actual maniféstase coa aparición de Milei desde 2021 e coa pretensión de se perpetuar no futuro inmediato. Inténtase desprazar esa dereita historicamente constituída neste tempo, baixo gobernos constitucionais.

 A disputa maniféstase no terreo electoral, coa audacia de promover a fondo unha reestruturación social regresiva, cun enfoque ultra liberal, ortodoxo, de ultradereita.

 É o que se puxo de manifesto nas eleccións porteñas e encoraxou a Javier Milei, que busca repetir en setembro na Provincia de Bos Aires, subordinando ao partido de Macri a ese obxectivo.

 A intención é reordenar e disciplinar a representación política da dereita na Arxentina.

 Como parte diso, búscase reacomodar o poder económico real no que é o novo modelo produtivo e de desenvolvemento que imaxina o goberno nesta etapa.

 Por unha banda, investimentos externos en bens comúns para consolidar o modelo primario-exportador, e sumar a potencialidade da minaría, o cobre, o litio; a enerxía, o gas e o petróleo non convencional.

 Trátase de reconverter o aparato empresarial de orixe local nunha estratexia de loxística de “servizos” para eses investimentos externos que deberían chegar, imaxinan no goberno, co RIGI e o aval do FMI e o mercado mundial de capitais.

 Para iso é o equilibrio macroeconómico buscado, o axuste fiscal, os despedimentos e peches de empresas, nun contexto de asociación política co goberno estadounidense e o FMI.

 O obxectivo é un “país de servizos” para as empresas externas que invistan en bens comúns, na Patagonia, no territorio da cordilleira, en todo o país.

 Así, defínese un modelo de desenvolvemento para unha poboación menor, e incluso un maior nivel de desigualdade.

 Nese sentido, non se trata só dun proxecto económico, senón que é unha proposta integral, económica, política, social, cultural, que intenta refundar a Arxentina.

 A fundación ou refundación do país capitalista é o que teñen en común cada momento de reorganización da economía, o Estado e a sociedade.

 Referímonos ao proxecto oligárquico imperialista de 1880, ao proxecto de industrialización subordinada á dominación externa en tempos da industrialización substitutiva no país, e por suposto á nova orde que pretendeu a ditadura xenocida, hoxe exacerbada baixo o goberno Milei.

 Arxentina naceu capitalista baixo unha lóxica de subordinación ao capital externo, en que a débeda pública foi historicamente un condicionante, unha situación mitigada pola loita e organización social que intentou representacións políticas populares que dificultaron o disciplinamento social.

 Nesa historia, as limitacións do poder global manifestáronse nunha longa tradición de organización e loita popular, sindical, social, cultural, pero tamén en disputa no propio bloque de poder, que, máis alá da súa posibilidade, imaxinaron espazos de autonomía.

 Por iso, o goberno Milei é un novo intento para disciplinar por abaixo e por arriba a sociedade, e inserir o país na nova dinámica do capitalismo global.

 A dúbida atinxe á tradición de organización e loita popular, con posibilidade de estruturar unha representación política en sentido contrario e con proxección pola emancipación.

 

[Artigo tirado do sitio web Rebelión, do 28 de maio de 2025]

Volver